Raadsgriffier in hart en nieren
De Nederlandse vader van het huidige griffierschap, gedreven in het positioneren van de raad, secuur in alles wat hij zegt en doet en vooral een warm en positief mens met veel humor. Zomaar een paar karakteristieken die collega’s aan Ad Anthonissen toekennen. Hij is misschien wel de meest bekende raadsgriffier van ons land. Vanuit zijn bakermat Zundert reisde hij als interimmer door heel Nederland. Nu is hij met pensioen. We hebben hem uitgenodigd om zijn rijke kennis en ervaring te delen. Op weg naar het jaarcongres van de Vereniging van Griffiers in september vertelt Ad Anthonissen ons in een serie blogs over zijn reis door Nederland als raadsgriffier. Reis je mee?
De waarde van rust
Een gemeentehuis is vergelijkbaar met een bijenkorf. Een groep gedreven mensen is doorlopend druk in de weer om allerlei zaken te regelen die voor het reilen en zeilen van de gemeente en de inwoners belangrijk zijn. Net als in een bijenkorf heeft ieder zijn of haar rol, taak en bevoegdheden. Dat geldt zowel voor de ambtenaren als voor (politieke) bestuurders. Net als in een bijenkorf volgen we in een gemeentehuis wetten, regels en procedures. Zo bewaken en bewaren we transparante en openbare besluitvorming en bouwen we aan een leefbare samenleving. Alles in belang van de betreffende gemeenschap en gemeente. Dat is het ideaal. Maar waar bijen altijd handelen vanuit het collectieve belang, spelen er op een gemeentehuis veel verschillende en regelmatig ook tegenstrijdige belangen. Dit levert, hoewel niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld, regelmatig spanningen op. Dan kun je als griffier echt het verschil maken door weer rust en stabiliteit te brengen.
Als interimmer werd ik natuurlijk vaak ingevlogen op het moment dat het alles behalve rustig was in een gemeente. Onrust en het niet hebben van consensus over tal van zaken zit nou eenmaal ingebakken in het systeem door de verschillende belangen. En het heeft met mensen te maken. Werk je in een gemeente waar de burgemeester niet goed ligt bij de wethouders, dan merk je dat. Functioneren wethouders onderling niet, dan merk je dat. Heeft de secretaris geen draagvlak of is er geen goede samenwerking tussen gemeentesecretaris en griffier, dan merk je dat. Hetzelfde geldt voor de samenwerking tussen griffier en burgemeester. Ik vind het uitdagend om dit soort zaken te ontdekken en ik moet eerlijk bekennen dat ik bij onrust echt op mijn best ben. Dan word ik nog rustiger dan rustig en ik heb ervaren dat dat een positief effect heeft op de omgeving. Ik maakte daarbij ook wel eens de opmerking: “als iedereen nu onrustig is of wordt, dan hoef ik dat in ieder geval niet meer te doen!”.
Bij heibel word ik rustiger dan rustig en dat heeft een positief effect op iedereen.
Ad Anthonissen
Zo kwam ik begin 2020 voor het eerst in de mooie gemeente Bergen-nh terecht. Terugkijkend vind ik dit echt een van mijn leukste opdrachten ooit, omdat er zoveel te doen was. Bergen-nh lag in die tijd onder een vergrootglas door politieke en bestuurlijke strubbelingen. Het tv-programma De Opstandelingen schetste een weinig fraai en sterk vertekend beeld. Het onderlinge vertrouwen was weg. En dat is lastig want je hebt vertrouwen of je hebt het niet. Vertrouwen komt in mijn ervaring pas als de dingen gebeuren zoals het hoort. Daar heb ik een mooie bijdrage aan mogen en kunnen leveren!
Dus, hoe breng je rust in de omgeving waar je werkt en hoe werk je aan vertrouwen?
Stap 1: Blijf altijd rustig, vriendelijk en consequent
Mijn ervaring is dat je onrust het best kunt benaderen vanuit rust. Het is dus absoluut een pre voor een raadsgriffier dat je niet zomaar van je stuk te brengen bent. Je staat altijd sterk als je je vak verstaat en de gemaakte afspraken en regels kent. Daarnaast is consequent handelen ook essentieel. Ga ook altijd uit van iemands goede intenties. Voer met oprechte aandacht voor de ander een één op één gesprek en je vindt die goede intentie altijd. Dus, vanuit je professionele verantwoordelijkheid ben je duidelijk en consequent. Als mens ben je consequent vriendelijk. Met honing vang je nu eenmaal meer bijen dan met azijn. En wanneer iets niet kan, dan zeg je dat gewoon.
Ik ga altijd uit van iemands goede intenties.
Stap 2: Afspraken zijn afspraken
In Bergen-nh speelde tal van zaken die de nodige bezwaren, procedures en onrust met zich meebrachten. Mensen maakten het elkaar niet altijd even makkelijk en de gemeente(raad) is geen scheidsrechter. De gemeente staat voor het algemeen belang en het algemeen belang is datgene wat een gemeenteraad besluit. Wat ook speelde was dat men zich lang niet altijd aan vastgelegde afspraken hield. Normaal gesproken heb je het zelden over die formele afspraken, maar in onrustige tijden is het goed om ze opnieuw onder de aandacht te brengen en consequent als uitgangspunt te nemen voor de manier van samenwerken. Dus ik ben die regels en afspraken strikt gaan naleven, voor iedereen, zonder uitzondering. Een klein voorbeeld uit de vele ervaringen die ik heb opgedaan. Ik herinner me de eerste raadsvergadering in Bergen-nh nog goed. De officiële deadline voor het stellen van raadsvragen door raad was woensdag 19.30 uur. In de praktijk werd hier niet altijd op gelet en werden ook op donderdagochtend vragen aangeleverd. Ik hield de hand aan woensdagavond 19.30 uur. Dat was best een paar keer vervelend en niet fijn, maar uiteindelijk zeiden raadsleden: “Ad, je hebt gelijk. Het creëert rust”. Ik heb het al eerder genoemd: zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Altijd. Zonder uitzondering.
Tip 6 – de waarde van rust
Probeer onder alle omstandigheden de rust te bewaren. Zo word je in alle onrust die de gemeentelijke politiek vaak eigen is een rots in de branding, zowel voor raadsleden, maar ook voor college, organisatie en inwoners. Betrouwbaar en solide. En verder ‘Zeg wat je doet en doe wat je zegt’!
Lees hier ook tip 1, tip 2, tip 3 tip 4 en tip 5 van deze reeks.
Meer van Ad
Wil je meer over weten over hoe Ad steeds rust wist te creëren, bel of mail hem gerust. Contact opnemen met Ad. Wil je weten wat Ad nog meer aan kennis en ervaring te delen heeft? Volg dan De Avonturen van Ad Anthonissen op onze website. Elke maand plaatsen wij een nieuw artikel. Of laat je e-mailadres achter om na het plaatsen van de reeks, de bundel met alle artikelen te ontvangen. In die bundel doen ook anderen een boekje open over hun ervaringen met Ad Anthonissen. Zoals drie mensen van de gemeente Bergen-nh: burgemeester Lars Voskuil, commissiegriffier Petra Bosch – van Opzeeland en Solita Groen, raadslid en voormalig voorzitter van de werkgeverscommissie.
